حسن اکبری، سپیده مرادی چراتی،
دوره 11، شماره 42 - ( دوره یازدهم، شماره چهل و دوم، زمستان 1399 )
چکیده
حیاط مرکزی به‌عنوان یک الگوی بومی و سامانهی سرمایشی غیرفعال بر آسایش حرارتی خانههای سنتی مناطق گرم و خشک و گرم و مرطوب تأثیرگذار است. هدف این تحقیق، بررسی سازگاری اقلیمی حیاط‌های مرکزی خانههای سنتی بر اساس بهره‌مندی از سایه و تابش خورشید در اقلیم گرم و خشک شهر یزد است. بدین منظور، ده نمونه از حیاط‌های مرکزی خانههای سنتی انتخاب و توسط نرم‌افزار اکوتکت آنالیزور مدل‌سازی گردید. سپس میانگین میزان سایه‌اندازی و دریافت تابش سطوح هم‌جوار حیاط‌های مرکزی برای تمام ماه‌های سال محاسبه و شاخص سایه-تابش سطوح در دوره‌های گرم، سرد و سالیانه استخراج گردید. به‌این‌ترتیب، میزان سازگاری اقلیمی حیاط‌های مرکزی و رابطهی بین تناسبات هندسی سطوح هم‌جوار حیاط‌های مرکزی و شاخص‌های سایه-تابش مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهد که میانگین سالیانه‌ی شاخص سایه-تابش جداره‌ها، کف و کل سطوح حیاط‌های مرکزی موردمطالعه به ترتیب برابر 56، 44 و 51 درصد است. بر همین اساس جداره‌ها، کف و کل سطوح حیاط‌های مرکزی دارای سازگاری متوسط با اقلیم شهر یزد می‌باشند. رابطهی همبستگی بین تناسبات ابعادی و زاویه‌ی انحراف حیاط مرکزی با شاخص سایه-تابش نشان می‌دهد که با افزایش نسبت L/W و H/W و کاهش زاویه‌ی انحراف، میزان شاخص سایه-تابش جداره‌ها کاهش و برخلاف آن، شاخص کف و کل سطوح افزایش می‌یابد. هم‌چنین با افزایش نسبت H/L و کاهش زاویه‌ی انحراف، میزان شاخص سایه-تابش جداره‌ها و کل سطوح کاهش و شاخص سایه- تابش کف حیاط مرکزی افزایش می‌یابد.
