فیروز مجرد، جعفر معصوم‌پور،
دوره 4، شماره 13 - ( سال چهارم،شماره سیزدهم،پائیز1392 1392 )
چکیده
برآورد حدّاکثر بارش محتمل از جمله تحقیقات کاربردی و مهمی است که علاوه بر شناسایی رفتار بارش‌های حدّی در آب‌وهواشناسی، در طراحی سازه‌های بزرگ آبی به-خصوص سدها مورد توجّه هیدرولوژیست‌هاست. در این پژوهش، به‌منظور برآورد حدّاکثر بارش محتمل در استان کرمانشاه از روش سینوپتیکی استفاده شده است. به این منظور پس از جمع‌آوری و پردازش امّا،ر بارش روزانه5 ایستگاه استان، تعداد سه توفان انتخاب و با انجام بیشینه‌سازی‌های دمای نقطه شبنم و سرعت باد و محاسبه ضریب رطوبت، مقدار حدّاکثر بارش محتمل برای منطقه با تداوم‌های 24، 48 و 72 ساعته در دوره‌های بازگشت 50و 100 ساله برآورد گردید. برای سه تداوم فوق در این دو دوره بازگشت به‌ترتیب برابر با 164 و 246 میلی‌متر، 287 و 357 میلی‌متر و 340 و 439 میلی‌متر بود. پس از اخذ داده‌های ترازهای مختلف جوی از NCEP/NCAR؛ نقشه‌های فشار سطح دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل، مؤلّفه‌های باد مداری و نصف‌النهاری و رطوبت نسبی، ترسیم و به‌کمک آنها سامّا،نه‌های بارش‌زا در روزهای توفانی از روز شروع توفان تا خاتمه آن تجزیه و تحلیل شدند. بررسی نقشه‌های سینوپتیکی- دینامیکی مشخص کردکه درخلال وقوع توفان‌های شدید، منطقه مورد مطالعه تحت تأثیر سامّا،نه‌های کم ارتفاع دینامیکی ناشی از سامّا،نه‌های بندالی اُمگاشکل قرار داشته که سبب بارندگی‌های شدید در استان شده است. این توفان‌ها نتیجه تقویت و تشدیّد فعّالیّت مرکز چرخند مدیترانه‌ای و ادغام آن با مرکز چرخند نواحی قطبی از عرض‌های بالا بوده است. همچنین این سامّا،نه‌ها از شرق دریای مدیترانه، دریای سرخ و خلیج فارس تغذیه رطوبتی می‌شده‌اند.
فیروز مجرد، امان الله فتح نیا، سعید رجایی،
دوره 5، شماره 19 - ( سال پنجم، شماره نوزدهم، بهار 1394 )
چکیده
برنامه‌ریزی‌های مختلف کشاورزی، آب‌شناسی، معماری و انرژی تا حد زیادی وابسته به برآورد صحیح مقدار تابش خورشیدی است. اغلبِ مطالعات قبلی برای برآورد تابش خورشیدی از مدل آنگستروم که از مقادیر ساعات آفتابی به‌عنوان ورودی خود استفاده می‌کند، و یا از معادلات رگرسیونی از طریق تأثیردادن عوامل و عناصر اقلیمی مؤثر در تابش استفاده کرده‌اند. در این تحقیق برای برآورد میزان تابش خورشیدی دریافتی در استان کرمانشاه از مدل بهینه‌شدۀ "برد و هول‌استورم" با استفاده از داده‌های روزانۀ ایستگاه‌های هواشناسی سینوپتیک استان در دورۀ زمانی 2009- 1990 با بهره‌گیری از تمامی پارامتر‌های دخیل در تابش، از جمله طول روز، رطوبت، جرم جو، فشار هوا، آب قابل بارش، آلبدوی جو، مقدار جذب در جو و مقدار جذب به‌وسیلۀ ازن استفاده شده و تغییرات فضایی ـ زمانی تابش حاصله تحلیل گردیده است. نتایج تحقیق نشان داد بین مقادیر تابش اندازه‌گیری‌شده با پیرانومتر و مقادیر برآوردشده توسط مدل اختلاف کمی وجود دارد که نشان‌دهندۀ توانایی مدل در برآورد تابش است. کمترین مقادیر تابش دریافتی ماهانۀ منطقه در ماه‌های ژانویه و دسامبر رخ می‌دهد که از 9 تا 13 مگاژول بر مترمربع در نقاط مختلف استان متغیر است. در فصل تابستان، مقدار جذب تابش به‌وسیلۀ ازن به‌دلیل کاهش جرم جو به-خصوص در مناطق مرتفع، کاهش مییابد و در مقابل، به مقدار تابش مستقیم و در نتیجه تابش کلی افزوده می-شود. بیشترین مقدار تابش دریافتی منطقه در ماه ژوئن اتفاق می‌افتد که از 32 تا 42 مگاژول بر مترمربع در نقاط مختلف متغیر است. در فصول پاییز و زمستان به‌دلیل نقش تابش پراکنده، اختلاف تابش در مناطق مختلف استان کاهش مییابد.
