فصلنامه مطالعات جغرافیایی مناطق خشک

در فلسفه‌­ی علم و به‌­ویژه در علوم انسانی تعریف و شناخت مفاهیم و موضوعات موردمطالعه، دارای مبناهای هستی­‌شناسانه و معرفت‌­شناسانۀ متفاوت و حتی متضاد می‌­باشد. به‌عبارت‌دیگر شناخت یک مفهوم در مکاتب مختلف می­‌تواند دارای تعاریف متضاد باشد. ازاین‌جهت تعیین چارچوب نظری شناخت یک مفهوم بنیادین؛، یکی از مبنایی‌ترین اصول در مطالعه و شناخت مفاهیم و موضوعات است. در علوم جغرافیایی یکی از مفاهیم و پارادایم‌های تعیین‌کننده‌ی حوزه­‌ی معرفتی، جغرافیای فرهنگی است که تفسیر آن در مکاتب مختلف فلسفی - سیاسی ازجمله در سازه‌انگاری متفاوت است. به‌طورکلی مهم‌ترین محورهای فکری سازه‌انگاری و مفروضات آن مشتمل بر اهمّیّت ساختار معنایی در شکل‌گیری و تکوین واقعیّت، نقش هویت در شکل دادن به منافع و کنش دولت‌ها، اهمّیّت دادن به تبیین تکوینی به‌جای تبیین عِلی و این­که همه­ی سازه­‌انگاران واقعیّت را برساخته‌­ی اجتماعی می‌دانند. در این پژوهش کوشش گردیده با مراجعه به مستندات معتبر نظری نوعی نگاه نقادانه در رابطه با شناخت جغرافیای فرهنگی در مکتب سازه‌انگاری ارائه گردد. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که اصولاً ساحت هستی­‌شناسانه جغرافیای فرهنگی در زیرمجموعه‌­ی علوم جغرافیایی ناشی از ساختار بین‌­الاذهانی یک جامعه‌­ی مشترک انسانی در یک قلمرو فرهنگی- اجتماعی متمایز است.