صدیقه لطفی، مجتبی شهابی شهمیری، ساسان روشناس،
دوره 6، شماره 21 - ( سال ششم، شماره بيستم و يکم، پاييز 1394 )
چکیده
در طول دهههای اخیر، فرضیات مبنی بر ارتباط میان ساختار فضایی و کاهش نابرابریهای منطقهای، بار دیگر توجّه صاحب‌نظران و سیاستگذاران را همراه با مطرح شدن سیاستهای توسعهی چندمرکزی در مقیاس اروپا و سطوح ملّی، جلب کرده است. بر این اساس، مقالهی حاضر سعی کرده است تا با بررسی نظریات اقتصادی و آزمون تجربی این فرضیات در کشور، پایهای را برای پشتیبانی از سیاستهای توسعهی چندمرکزی بیابد. در این راستا، با استفاده از شاخصهای دو مؤلّفهی توزیع اندازهی شهرها و پراکنش فضایی مراکز، میزان چندمرکزیتی یا تکمرکزیتی استانهای کشور تعیین شد. سپس با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، پیوند میان مقادیر چندمرکزی و سه شاخص ضریب جینی، پراکندگی و سهم مصرف فقرای استانهای کشور در سال 91 و میزان تغییرات آنها در بین سال های 91-1384 محاسبه گردید. یافتههای تحلیلها حاکی از آن است که بر خلاف ادعاهای صورت گرفته، پیوند معنادار و قابل توجّهی میان ساختارهای چندمرکزی و نابرابری منطقهای کمتر، حداقل در بین استانهای ایران وجود ندارد. با این وجود، با حذف ساختارهای میانی(بین چندمرکزی و تک مرکزی)، روابط مهمی پدیدار شد که نشان میدهد، چندمرکزیتی بیشتر و همچنین توزیع متوازن اندازهی مراکز، میتواند باعث کاهش نابرابریهای منطقهای گردد.
