، ghavidel@modares.ac.ir
چکیده: (30512 مشاهده)
در این پژوهش با استفاده از دادههای مختلف ایستگاهی و دادههای جو بالا، ابتدا ویژگیهای آماری موج گرمایی به وقوع پیوسته از روز 6 تیر تا 5 مرداد 1389 مورد بررسی قرار گرفته و سپس با استفاده از روش تحلیل خوشهای وارد، موج گرمایی مذکور از نظر شدت به 3 دوره گرم با 17 عضو و میانگین دمای بیشینه برابر با 17/37 درجه سانتیگراد، گرم شدید با 5 عضو و متوسط دمای بیشینه برابر با 2/38 درجه سانتیگراد و اَبَر گرم با 10 عضو و متوسط دمای بیشینه برابر با 28/39 درجه سانتیگراد طبقهبندی گردید. توزیع فضایی دمای بیشینه 2 متری بالای زمین نشان داد که منطقهی بیشینه دمای ایران در بازهی زمانی 13 تا 22 تیر ماه 1382، مناطق جنوب غرب و غرب ایران بهویژه ایستگاههای ماهشهر، دزفول، دهلران و قصر شیرین هستند. موج اَبَر گرم برای تحلیل سینوپتیک انتخاب گردید. نتایج حاصل از تهیه و تفسیر نقشههای سینوپتیک نشان داد که وجود یک کمفشار حرارتی بر روی شبه جزیره عربستان و اثرات ناشی از تسری و فعالیت و مهاجرت کمفشار مذکور به سمت ایران عامل اصلی گرمایش و گسیل موج اَبر گرم در دوره زمانی 13 تا 22 تیرماه 1389 بوده است. همچنین بررسی نقشههای سطوح میانی نشان از افزایش ضخامت جو در بازه زمانی بروز موج اَبَر گرم داشته و نشان میدهد که کل منطقه خاورمیانه و ایران تحت استیلای کامل پرفشار جنب حارهای قرار گرفته است. نقشههای مربوط به الگوی متوسط نقشههای ارتفاع ژئوپتانسیل در زمان وقوع موج اَبَر گرم حاکی از استقرار یک پر ارتفاع بسته، بر روی ایران دارد که در تراز 500 هکتوپاسکال ارتفاع آن به 5940 ژئوپتانسیل متر میرسد. پر ارتفاع مذکور در واقع پیچانهای است که در مسیر راهش از شمال آفریقا و شبه جزیره عربستان، درونش گرمای بیشتری انباشته شده و شرایط بسیار داغ و سوزانی را حاکم میسازد. مسیر فرارفت گرما و منبع تأمین گرمای موج اَبَر گرم و میزان فرارفت دمای روزهای مختلف نشان دهنده فرارفتی بودن موج اَبَر گرمایی به وقوع پیوسته در تابستان 1389 است. بروز موج گرمایی مذکور در ایران با اثرات نامطلوب بسیار شدید محیطی، اقتصادی- اجتماعی و بهداشتی همراه بوده است.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
دریافت: 1391/7/3 | انتشار: 1390/1/26