Bahrami S, motamedi rad M, akbari E. Evaluation of the effect of tectonic in the quantitative characteristics of drainage system (case study: four catchments in northeast of Iran). Arid Regions Geographic Studies. 2013; 3 (12) :85-102
URL:
http://journals.hsu.ac.ir/jarhs/article-1-295-fa.html
دانشگاه حکیم سبزواری ، s.bahrami@hsu.ac.ir
چکیده: (11416 مشاهده)
اغلب لندفرم های سطح زمین به آرامی و طی هزاران یا میلیون ها سال تکامل مییابند. از آن جا که تغییرات لندفرم ها در مقیاس عمر بشر قابل تشخیص نمیباشند، ارزیابی شواهد ژئومورفولوژیک میتواند نقش مهمّی در شناسایی حرکات تکتونیکی مناطق ایفا کند. رودخانهها و شبکه زهکشی از جمله مهم ترین عوارضی هستند که نسبت به تغییرات زمینساختی بسیار حسّاس میباشند. جهت بررسی تأثیر تکتونیکهای فعّال بر مورفومتری شبکه زهکشی، ابتدا 4 حوضه آبخیز در رشته کوه آلاداغ- بینالود و کوه های جغتای در استان های خراسان شمالی و رضوی انتخاب شد. سپس شاخصهای ناهنجاری سلسله مراتبی(∆a)، تراکم ناهنجاری سلسله مراتبی(ga)، پارامترهای شاخص انشعابات(R)، شاخص درصد عدم تقارن حوضه(PAF)، نسبت شکل حوضه(BS) و نسبت طول آبراهه اصلی به متوسّط عرض حوضه(LSBW) در آن مورد محاسبه قرار گرفت. نتایج نشان میدهد که رابطه مستقیمی بین∆a و ga (r= 0/888)، ∆a و PAF ، ∆a و Bs ، ∆a وLSBW ، ga و PAF ، ga و Bs ، ga و LSBW وجود دارد. ضریب همبستگی بین زوج های ∆a-PAF ، ∆a-Bs ، ∆a-R ، ∆a-LSBW ، ga-PAF ، ga-Bs ، ga-R ، ga-LSBW به ترتیب 957/0 ، 946/0 ، 317/0 ، 856/0 ،897/0، 764/0، 491/0 و 656/0 به دست آمده است. همچنین ضریب همبستگی مناسبی بین R و دیگر پارامترها وجود دارد. بررسی روابط بین پارامتر ها نشاندهنده کارآیی بالای شاخص ∆a وga در مقایسه با شاخص R برای شناسایی تکتونیک فعّال حوضههای زهکشی میباشند. به طور کلّی، براساس شاخصهای مذکور، تمام حوضههای مطالعاتی از نظر تکتونیکی فعّال هستند. با این حال، بیشترین فعّالیت تکتونیکی به ترتیب در حوضههای شماره 2 و 1 و 4 و کم ترین مربوط به حوضه شماره 3 میباشد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
ژئومورفولوژی دریافت: 1392/3/25 | پذیرش: 1392/8/12 | انتشار: 1393/2/23