در این پژوهش با توجّه به روشهای آماری و مطالعات میدانی نبکاهای مناطق سیرجان و شهربابک مورد مقایسه و تجزیهوتحلیل قرارگرفتهاند. در این راستا خصوصیات مورفومتری 51 نبکا در سیرجان و 55 نبکا در شهربابک در امتداد 5 ترانسکت 500 متری اندازهگیری و آنالیز شدند. جهت تعیین نوع رسوبات نبکاها و بازسازی قدرت گذشته باد به وسیلهی اندازهگیری قطر ذرات رسوبات نبکاها، یک پروفیل عمودی بر روی نبکاها حفر گردید و نمونهبرداری لازم انجام شد. در مرحلهی بعد نوع پوشش گیاهی در هر منطقه مشخص گردید و با توجّه به نقش مهمّی که جهت و سرعت باد و سطح آب زیرزمینی در تشکیل نبکا دارند، گلباد مناطق مورد مطالعه ترسیم و سپس دادههای سطح آب زیرزمینی در بازهی زمانی 10 ساله مورد پایش قرار گرفتند. در نهایت نیز مرحلهی تکاملی نبکاها در هر منطقه مشخص شد. نتایج نشان میدهد که بین اغلب پارامترهای مورفومتری نبکاها همبستگی معنیداری وجود دارد. همچنین پوشش غالب نبکاها در هر دو منطقه گز درختچهای (Tamarix macatensis) است. آنالیز گلباد ایستگاهها به همراه جهت یافتگی خاص نبکاها نشان داد که عمدهترین بادهایی که باعث تشکیل نبکاها شدهاند، در سیرجان دارای جهت جنوب غرب و غرب و در شهربابک دارای جهت جنوب غرب هستند. تجزیهوتحلیل رسوبات نبکاها مؤیّد آن است که رسوبات نبکاهای شهربابک در جهت ارتفاعی از نظر بافت هیچ تفاوتی ندارند، درصورتیکه رسوبات نبکاهای سیرجان در یک دوره (دورهای که ماسه ریز رسوب کرده) با بقیهی دورهها متفاوت است که نشاندهندهی کاهش سرعت باد در دورهی موردنظر است. همچنین پایش آب زیرزمینی نشان داد که در محدودهی نبکاها در هر دو منطقه آب زیرزمینی در هر سال 25 الی 30 سانتیمتر افت داشته است. از نظر مراحل تکاملی نیز نبکاهای سیرجان در مرحلهی در حال رشد و نبکاهای شهربابک در مرحلهی تخریبی قرار دارند.
بازنشر اطلاعات | |
![]() |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |