دانشگاه رازی ، j.masoompour@razi.ac.ir
چکیده: (1273 مشاهده)
رطوبت و تغییرپذیری زمانی و مکانی آن میتواند باعث تغییر در بارش هر ناحیه شود؛ ازاینرو درک انتقال رطوبت برای فهم رفتار بارش بسیار مهم است. با هدف بررسی ارتباط بین بارش روزانهی ایران و مقدار انتقال بخار آب جوّی و محاسبهی انتگرال شار قائم رطوبت (IVT) و مقدار بخار آب جو (IWV)، دادههای مؤلفههای رطوبت ویژه (q)، باد مداری (u) و نصفالنهاری (v) برای یک دورهی ۳۱ ساله (2018-1988) در محدودهی ایران و با دقت مکانی 1*1 درجه از مرکز پیشبینیهای اروپایی میان مدت جو (ECMWF) اخذ شد. از آمارهی ضریب تعیین (R2) نیز برای ارائهی ارتباط بین بارش و مؤلفههای رطوبت جوّی استفاده شد. نتایج نشان داد که از مجموع 944۳ روز بارشی بارش روزانهی ایران ارتباط بیشتری با مقدار بخار آب جوّی را دارا بوده و بیشترین ارتباط در دو قسمت غرب و شرق ایران به شکل پهنهای نسبتاًً وسیع مشاهده میشود. در بین مؤلفهی شار رطوبت مداری و نصفالنهاری و نیز بارش روزانهی ایران، بیشترین ارتباط را با مؤلفهی نصفالنهاری آن دارد که دراینبین، سهم نیمهی غربی ایران بیشتر از سایر نقاط است. مؤلفههای تأثیرگذار شار رطوبت در سطح ۷۰۰ هکتوپاسکال، بیشترین ارتباط را با بارشهای روزانهی ایران دارد. نتایج فصلی نشان داد که از نظر مقدار و گستره، روابط بین بارش و مقدار و انتقال بارش در فصل زمستان قویتر از سایر فصول بوده و مؤلفهی نصفالنهاری نیز بیشترین نقش را در انتقال رطوبت این فصل بازی میکند و در واقع، حدود ۵۵٪ از تغییرات بارش زمستانه در غرب و جنوب غرب ایران (با بیشینهی شهرکرد و یاسوج) توسط این مؤلفه توصیف میشود؛ ازاینرو میتوان استنباط کرد که مؤلفههای شار رطوبت میتوانند بهعنوان یک متغیر پیشبینیکننده در بارش روزانهی غرب ایران به کار روند؛ چراکه حدود ۵۰ درصد تغییرات بارش روزانهی این مناطق به واسطهی این متغیرها توصیف میشود.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
اقليم سينوپتيک دریافت: 1400/2/17 | پذیرش: 1400/9/24 | انتشار: 1400/9/29