دانشگاه حکیم سبزواری ، m.dastorani@hsu.ac.ir
چکیده: (1274 مشاهده)
آسیبپذیری سرزمین یکی از چالشهای مهم جهانی بهعنوان مورد عینی تخریب اکوسیستمهای خشک، نیمهخشک و نیمهمرطوب است که در اثر فرآیندهای طبیعی و فعالیتهای انسانی ایجاد میگردد. بااینحال به منظور ارزیابی میزان آسیبپذیری سرزمین، نیازمند شناخت دقیق از درجهی تحمل اکوسیستمها و استفاده از نظامهای دانش بومی نسبت به شرایط بیرونی لازم است. پژوهش حاضر بر اساس الگوریتم شاخص ترکیبی IDI جهت ارزیابی شدت آسیبپذیری خراسان رضوی در یک دورهی 16 ساله (2016-2001) استفاده شد. بدین منظور دو شاخص وضعیت پوشش گیاهی (VCI) (MOD13Q1) و وضعیت دمایی (TCI) (MOD11A2) بر اساس روش دلفی و با توجه به قابلیت دسترسی به این شاخصها بر اساس دادههای ماهوارهای و در دورهی زمانی موردنظر انتخاب شدند. سپس تصاویر از محصولات سنجندهی مودیس تهیه و نرمالسازی و شاخصها در محدودهی صفر و یک بیمقیاس شدند و برای ارزیابی اوزان از روش سلسهمراتبی در نرمافزار EDRISI استفاده شد. همچنین برای صحتسنجی مدل، از 250 نقطه برداشت زمینی و با استفاده از ضریب کاپا وضعیت پوشش گیاهی تعیین گردید. سپس با استفاده از مدل ترکیبی IDI و اجرای مدل، منطقه در پنج کلاس آسیبپذیری خیلی کم (15.0-0)، آسیبذیری کم (3.0-15.0)، آسیبپذیری متوسط (5.0-3.0)، آسیبپذیری زیاد (7.0-5.0) و آسیبپذیری خیلی زیاد (1-7.0) طبقهبندی شد. نتایج نشان داد که بیشترین آسیبپذیری سرزمین در سال 2001 با بیش از 50 درصد مساحت استان در کلاس متوسط و در سال 2016 بیشترین آسیبپذیری در دو کلاس متوسط و زیاد با نسبت مساوی 44 درصد را دربر میگیرند. دقت کلی مدل برای مدل ترکیبی IDI 6.78 درصد و ضریب کاپای 7.0 محاسبه گردید.
نوع مطالعه:
كاربردي |
موضوع مقاله:
مدیریت مناطق بیابانی دریافت: 1398/4/10 | پذیرش: 1400/9/28 | انتشار: 1400/9/29