Khosarvi H, Mesbahzadeh T, Jafari M, Dastorani M. Investigating wind erosion threshold velocity and the effect of soil characteristics in dust production centers in Alborz province. Arid Regions Geographic Studies 2019; 10 (38) :13-1
URL:
http://journals.hsu.ac.ir/jarhs/article-1-1439-fa.html
ظهرابی صادق، خسروی حسن، مصباح زاده طیبه، جعفری محمد، دستورانی مصطفی. بررسی سرعت آستانهی فرسایش بادی و تأثیرپذیری آن از خصوصیات خاک در کانونهای تولید گردوغبار استان البرز. مطالعات جغرافیایی مناطق خشک 1398; 10 (38) :1-13
URL: http://journals.hsu.ac.ir/jarhs/article-1-1439-fa.html
دانشگاه تهران ، hakhosravi@ut.ac.ir
چکیده: (6447 مشاهده)
گردوغبار یکی از مخاطرات طبیعی است که عمدتاً در مناطق خشک و نیمهخشک جهان رخ میدهد و به همین دلیل یکی از معضلات اصلی کشور ایران نیز به شمار میرود. استان البرز ازجمله مناطقی است که به دلیل شرایط آب و هوایی، کاهش بارندگی و وجود منشأهای داخلی تولید گردوغبار در سالهای اخیر بهشدت در معرض طوفانهای محلی گردوغبار قرار گرفته است. در این پژوهش به بررسی خصوصیات خاک و تأثیر آن بر فرسایش بادی و سرعت آستانه در کانونهای تولید گردوغبار استان البرز پرداخته شده است. در منطقهی مطالعاتی، 27 نمونه خاک تا عمق 5 سانتیمتری جمعآوری و به آزمایشگاه منتقل گردید. همچنین از دستگاه تونل باد جهت اندازهگیری سرعت آستانه استفاده شد. مطالعات حاصل از تحلیل گلباد و گلطوفان در منطقه نشان داد که جهت باد غالب در منطقه، از شمال غرب است و بیش از نیمی از بادهای منطقه دارای توان فرسایشی میباشند و توانایی جابجایی ذرات خاک و تولید گردوغبار را دارند. به منظور بررسی رابطهی خصوصیات خاک و سرعت آستانه، از آزمون رگرسیون و روش حذف پسرو استفاده شد. نتایج نشان داد رطوبت خاک، اندازهی ذرات، میزان آهک و مقاومت برشی و فشاری خاک، تأثیرگذارترین پارامترهای مؤثر بر سرعت آستانه هستند. هرچه میزان آهک در خاک بیشتر باشد، با ایجاد چسبندگی بیشتر ذرات، مقاومت فشاری و برشی خاک و همچنین سرعت آستانه افزایش مییابد؛ از جهتی با افزایش درصد ذرات با قطر بین 1/0 تا 5/0 میلیمتر در خاک، سرعت آستانه کاهش مییابد. میزان درصد سدیم در خاکهای نمونهبرداری شده بسیار بالاست و همین عامل باعث ازهمپاشیدگی ذرات خاک و کاهش سرعت آستانهی فرسایش بادی در منطقهی موردمطالعه میشود. نتایج پژوهش نشان داد که رطوبت، مهمترین و بارزترین پارامتر مؤثر بر سرعت آستانهی فرسایش بادی در کانون گردوغبار است.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
مدیریت مناطق بیابانی دریافت: 1397/12/24 | پذیرش: 1399/1/12 | انتشار: 1399/4/12