یکی از واحدهای رسوبی فراوان و مهم از دیدگاه مخاطرات زیستمحیطی، عمرانی، آبخیزداری و فرسایش خاک ایران، مارنها میباشند که به دلیل ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی، خود توان تولید رسوب و فرسایش بالایی داشته و مطالعه و تفکیک آنها ضروری است. ماهیت دانهبندی، اندازهی ذرات سازنده، عناصر و ترکیبات شیمیایی موجود در مارنها و تأثیر توأمان این دو موضوع، یکی از نکات مهم در مورد میزان فرسایش است. در پژوهش حاضر به بررسی ویژگیهای فیزیکی- شیمیایی واحدهای مارنی و تأثیر آن بر اشکال مختلف فرسایشی در منطقهی جنوب شرق پیشوای ورامین پرداخته شده است. در این تحقیق، پس از بازدید میدانی و انتخاب پنج واحد مارنی در منطقه بر اساس خصوصیات زمینشناسی و اشکال مختلف فرسایشی برای نمونهبرداری از رسوبات، علاوه بر انجام آزمایش شبیهسازی باران (به کمک دستگاه)، برداشت نمونه از عمق 5 تا 15 سانتیمتری نیز در پنج منطقه انجام شد. در آزمایشگاه، میزان رواناب و رسوب تولیدشده در هر نقطه تفکیک و اندازهگیری شد. همچنین پارامترهای هدایت الکتریکی، میزان عناصر سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، گچ، درصد ذرات رسوبی و سدیم قابلجذب (SAR) نمونهها در آزمایشگاه اندازهگیری و برای تجزیهوتحلیل دادهها از روش تجزیهی واریانس و مقایسهی میانگینها در نرمافزار آماری SPSS استفاده شده است. به دلیل تفاوت بین دامنههای رو به شمال و جنوب ازنظر فرسایش، مقایسهای اجمالی بین آنها انجام شد. بر اساس نتایج، میزان میانگین یون سدیم و نسبت جذب سدیم از فرسایش سطحی به فرسایش خندقی در مارنهای منطقه افزایش یافته و میزان میانگین درصد رس از فرسایش سطحی به فرسایش خندقی کاهش مییابد. همچنین تجزیه واریانس اشکال مختلف فرسایشی در میزان یون سدیم، نسبت جذب سدیم و میزان درصد رس، دارای اختلاف معنیدار میباشند. در نهایت، میتوان سه متغیر نسبت جذب سدیم، درصد سیلت و رس و یون سدیم نمونهها را میتوان عواملی تأثیرگذار در فرسایش مارنهای منطقه و ایجاد اشکال مختلف فرسایشی دانست.
بازنشر اطلاعات | |
![]() |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |