فصلنامه مطالعات جغرافیایی مناطق خشک

در مدیریت جامع منابع آب در سطح حوضه، یکپارچه دیدن سیستم و در نظر گرفتن اندرکنش میان اجزای مختلف آن ضروری است. روش پویایی سیستم، یک ابزار مدیریتی براساس این نگرش است که علاوه بر تشریح سیستم‌های پیچیده‌ی منابع آب براساس واقعیت، امکان دخالت کاربر در توسعه مدل را نیز فراهم می‌آورد. تحقیق حاضر در حوضه آبریز دریاچه ارومیه و با تاکید بر روند افت تراز آب دریاچه ارومیه انجام گرفته است. در پژوهش حاضر، تلاش شد تا رفتار تراز آب دریاچه تحت تاثیر طرح‌های سازه‌ای در حوضه بررسی شود. بدین‌منظور مدل مفهومی سیستم منابع آب حوضه با در نظر گرفتن متغیرهای مؤثر بر معادله بیلان آبی سدها جهت برآورد مقادیر سرریز از سدها و جریان زیست‌محیطی ورودی به دریاچه در محیط مدل Vensim شبیه‌سازی شد. پس از اعتبارسنجی مدل، با طراحی دو سناریو، اثر هر یک از طرح‌های سازه‌ای و هم‌چنین الگوی نیاز آبی تامین شده از هفت زیرحوضه‌ی اصلی بررسی شد. نتایج نشان داد که طرح‌های سازه‌ای در سطح حوضه 42 درصد از جریان ورودی به دریاچه را کاهش داده‌اند که از این میزان حدود 26 % مربوط به بهره‌برداری از هفت سد اصلی است و 16 % در ارتباط با توسعه کشاورزی و افزایش بهره‌برداری از نیاز آبی در حوضه بوده است.