---

مقاله حاضر به بررسی نقش ویژگی‌های جغرافیایی و به ویژه ژئومورفولوژی نواحی مرزی جنوب شرقی ایران در استان سیستان ‌و بلوچستان تا شعاع 100 کیلومتری از خط مرزی در امر تأمین امنیّت پایدار و نیز عملیات پدافندی و آفندی احتمالی می‌پردازد. در این تحقیق‌ به منظور‌ درک‌ قابلیّت‌ها و محدودیّت‌های پدیده‌ها و عوارض‌ ژئو‌مورفولوژی‌ در امور دفاعی و امنیّتی از روش تحلیل سیستم‌های ارضی و افراز آن به واحدهای ارضی و اجزا واحد با الگوی SWOT استفاده شده است. در این تحلیل منطقه جنوب‌شرقی ایران از نظر تنگناها و مقدورات دفاعی و امنیّتی در مقابل جبهه متجاوزین به سه واحد ارضی کوهستان، دشت و رودخانه افراز گردیده که اجزا واحد ارضی کوهستان شامل خواجه، تفتان، بیرگ، آهوران، توده‌های درونی جبهه داخلی، دیواره‌های در هم شکسته میانی، چین‌خوردگی منظم جبهه خارجی و کوه‌های پراکنده شرقی دارای تنگناهایی از قبیل رزم پیاده نظام و صعب العبور بودن آن، محدودیّت‌های آمادی و پشتیبانی، مخابراتی و وجود دهلیز و مقدوراتی هم‌چون دیدبانی، عملیات اختفا و پوشش و پدافند می‌باشد. تنگناهای اجزا واحد ارضی دشت که شامل چاله‌های‌هامون، پادگانه‌های دریاچه‌ای و صحاری ماسه‌ای است دیدبانی، پدافند در جنگ شیمیایی و هسته‌ای و مقدورات آن آفند، حداکثر قدرت توپخانه، امکان حرکت ترکیبی یگان‌های پیاده و مکانیزه و زرهی می‌باشد. تنگناهای اجزا واحد ارضی رودخانه که شامل دره‌های پیچ در پیچ، ناودیس معلق، پادگانه‌های آبرفتی، دامنه‌های عریان و مخروط‌های واریزه ای، مخروط افکنه‌های آبرفتی قدیمی و جدید، تپه‌های منفرد و پیوسته با چهره‌های گوناگون است. موانع آن جهت پیشروی، وجود دهلیز در جنگ‌های شیمیایی و هسته ای، محدودیّت دیدبانی و مقدورات آن عملیات نامنظم، شبکه مخابراتی، اختفا و پوشش، پدافند می‌باشد.